HISTORIA PARAFII
Historia ewangelicyzmu w Orzeszu sięga drugiej połowy XVI wieku, a więc czasu Reformacji Kościoła. Nabożeństwa były wówczas odprawiane w kościele w Woszczycach oraz, jak wskazują źródła, w kościele św. Wawrzyńca w Orzeszu, wybudowanym również u schyłku XVI wieku. Taki stan utrzymywał się do roku 1629, a więc do czasu edyktu restytucyjnego, nakazującego ewangelikom powrót na łono Kościoła katolickiego, co w praktyce oznaczało ostre represje i prześladowania religijne. W tym okresie nastąpiło wielkie rozproszenie ewangelików.
Odrodzenie ewangelicyzmu było możliwe dopiero po roku 1742, kiedy Górny Śląsk dostał się pod panowanie Prus. Mimo wcześniejszej obecności ewangelików na terenie Orzesza, zbór nie posiadał kościoła, ponieważ po okresie walki z Reformacją kościół św. Wawrzyńca przeszedł w ręce katolików. Nabożeństwa odprawiano w różnych miejscach: w cechowni kopalni Fryderyk-Orzesze, a także w kaplicy urządzonej z sali przy „Domu Jana” w Zawiści, należącego do rodziny Hegenscheidt.
Obecny kościół pod wezwaniem Ducha Świętego został wybudowany ze środków fundacji Katarzyny Hegenscheidt z Zawiści. Poświęcony został 13 maja 1913 r. Pierwsze powojenne nabożeństwo odprawił 15 lipca 1945 roku – przy współudziale stu trzydziestu członków zboru – Ks. Jan Karpecki. Pięć lat później przebudowano ambonę kościoła, a wnętrze odmalowano według projektu artysty E. Biszorskiego ze Skoczowa. W 1961 roku sprowadzono trzy dzwony z byłych kościołów ewangelickich w Ząbkowicach Śląskich, Srebrnej Górze na Dolnym Śląsku i Poznaniu, w miejsce oryginalnych dzwonów zabranych w roku 1942. W kronice parafialnej Ks. Jana Karpeckiego zachował się opis pierwszej powojennej konfirmacji i udzielonej wtedy Komunii Świętej, co miało miejsce 11 listopada 1945 roku. Wzięło w niej udział trzystu wiernych: „W pierwszej części, zaraz po wstępnej liturgii, odbył się egzamin konfirmantów, którą dzięki wielkiej pilności w nauce, zdali bardzo pomyślnie, ku całkowitemu zadowoleniu zborowników. Konfirmowanych było 11 dziewcząt i 8 chłopców.
Akt ten odbył się w drugiej części nabożeństwa, po przemówieniu księdza pastora i ślubowaniu konfirmantów. Do Wieczerzy przystąpiło 140 wiernych. Uroczystość upiększona była oprócz pieśni zboru, także pięknym śpiewem solowym z towarzyszeniem organów. Po konfirmacji Koło Pań podejmowało konfirmantów uroczystym śniadaniem. Była to piękna uroczystość, lecz na wielu twarzach malował się jeszcze smutek z powodu śmierci licznych najbliższych, których pochłonęła wojna.” Ks. Jan Karpecki w czasie długich lat swojej służby w parafii orzeskiej wychował wiele pokoleń współczesnych parafian. Był wspaniałym kaznodzieją i katechetą. Historie biblijne opowiadane przez niego tworzą barwny obraz w sercach parafian do dnia dzisiejszego.
Poświęcał wiele czasu na pracę wśród dzieci ze Szkoły Niedzielnej wyruszając z nimi niejednokrotnie na wycieczki. Zaszczepił system pracy Szkoły Niedzielnej, która funkcjonuje do chwili obecnej. Szczególnie w okresie powojennym wkładał on wiele trudu w odbudowę życia parafialnego, jak i w odnowienie obiektów kościelnych i odzyskiwanie mienia kościelnego.
16. października 1978 roku nowym duszpasterzem parafii w Orzeszu został Ks. Jan Gross, wybrany na proboszcza w Mikołowie. W czasie jego pracy administracyjno-duszpasterskiej zostało wykonanych wiele prac i zmian.
W 1979 roku została wprowadzona nowa forma liturgii sakramentu Komunii Św., w liturgii wstępnej „Kyrie” wg melodii warszawskiej zastąpiono melodią M. Greitera, na wielkie święta Kościoła wprowadzono również cieszyńską melodię introitu: „Wspomożenie nasze niech będzie w Imieniu Pana”.
W niedzielę 31 stycznia 1983 roku Ksiądz Senior Rudolf Pastucha poświęcił nowy ołtarz, ambonę i prezbiterium wykonane z marmuru. Rok później zakończono remont świątyni, odmalowano wnętrze, a w tzw. starej „marowni” urządzono kaplicę przedpogrzebową. W latach 1992 i 1993 doprowadzono do gazyfikacji centralnego ogrzewania kościoła (wcześniej węglowego), wymiany dachu i rynien, a także kapitalnego remontu wieży kościelnej.
SAMODZIELNY OŚRODEK DUSZPASTERSKI
Pragnieniem parafian orzeskich od wielu lat było, aby parafia mogła mieć swojego proboszcza. Główną przeszkodą był dotychczas brak mieszkania dla duchownego. Taka możliwość zaistniała w roku 1995.
Konsystorz rozpatrzył tę prośbę pozytywnie mianując z dniem 1. stycznia 1996 nowego Proboszcza-Administratora dla parafii w Orzeszu i w Czerwionce. Został nim ksiądz Henryk Reske, który był przedtem wikariuszem w Mikołowie, w Tychach i w Orzeszu.
W Święto Reformacji 31.10.1998 r. Zgromadzenie Parafialne wybrało ks. H. Reske na „stałego”proboszcza, który został instalowany na to stanowisko 5.12.1998 r. przez Ks. Biskupa Rudolfa Pastuchę. Wcześniej parafia orzeska administrowana była przez proboszczów żorskich, a od 1945 r. mikołowskich: księdza Jana Karpeckiego (do 31 maja 1978 roku) i księdza Jana Grossa (administrator od 31 października 1978 – 1995). Wikariuszami orzeskiej parafii byli kolejno: ksiądz Cezary Jordan (1981 – 1984), ksiądz Henryk Kurzawa (1984 – 1985), ksiądz Henryk Reske (1991 – 1995).
Jednym z praktykantów u boku Ks. J. Karpeckiego był obecny Biskup diecezji katowickiej Ks. Tadeusz Szurman. Kuratorami parafii po roku 1945 byli: Ludwik Mrozik, Karol Moczala, Ewald Lipus, Jan Ciosk, Emil Wojtas, Jerzy Szczuka, Henryk Bieta. W okresie od 1996 roku parafia podejmowała wiele działań gospodarczych, duszpasterskich i charytatywnych. Między innymi: dokończono wymianę dachówki na dachu kościoła, przeprowadzono remont kapitalny sali parafialnej, wybudowano parkan wzdłuż cmentarza, a ostatnio w roku 2003 odrestaurowano wnętrze kościoła, łącznie z wymianą okien.
W 1996 roku parafia przyjęła na 3 – tygodniowy pobyt 42 osobową grupę dzieci z Białorusi z Fundacji „Dzieciom Czernobyla”. Dzieci goszczone były przez naszych parafian, którzy otworzyli dla nich swoje domy i swoje serca. Dzieci z naszej parafii mają natomiast możliwość uczestniczenia w koloniach parafialnych. W roku 2003 takie kolonie odbyły się w Tomaszowie Mazowieckim, a rok wcześniej zorganizowano wspólnie z parafią w Zabrzu kolonie letnie w Pucku.
Ks. Henryk Reske
Ur. 16.10.1965 r. we Włocławku. Ochrzczony 21.11.1965 r. w kościele ewangelicko-augsburskim we Włocławku przez ks. Jana Lecha Klimę. Konfirmowany w tym samym kościele 11.06.1978 r. przez ks. Jana Ferugę. Studia teologiczne w CHAT w latach 1986 -1991. Praca magisterska: „Sakrament Wieczerzy Pańskiej w świetle Dokumentu z Limy”. Ordynowany 26.07.1992 r. w Mikołowie przez Ks. Biskupa Jana Szarka. Żona mgr teol. Beata Reske z d. Moczala.
